Nowe przepisy dotyczące delegowania w ramach Europejskiego Pakietu na rzecz Mobilności obowiązują od lutego. Wciąż jednak pozostaje wiele znaków zapytania, wie prawnik-partner w Vallenduuk Transport Advocaten Michelle Vrolijk. W tym blogu Vrolijk wyjaśnia, skąd wzięły się zasady delegowania, jakie zmiany już miały miejsce i na jakie podróże ma wpływ nowa dyrektywa. Wyjaśnia również, dlaczego holenderskie firmy transportowe muszą stosować przepisy już teraz, mimo że nie zostały one jeszcze transponowane do prawa krajowego.

W ostatnich latach bez wątpienia nie umknęło to Waszej uwadze: European Mobility Package, czyli Europejski Pakiet Mobilności. Pakiet trzech europejskich "ustaw" dotyczących transportu drogowego. Głównymi przedmiotami tych przepisów są delegowanie (minimalne wynagrodzenie kierowców), okresy jazdy i odpoczynku (w tym powrót do domu kierowcy) oraz dostęp do rynku / wymogi licencyjne (w tym powrót do domu ciężarówki i kabotaż).

Uzgodnienie treści tych przepisów na szczeblu europejskim zajęło ponad trzy lata. Niektóre z tych przepisów mają bezpośrednie zastosowanie do obywateli, ale niektóre z nich musiały zostać transponowane do prawa krajowego przez wszystkie państwa członkowskie w ciągu dwóch lat. To ostatnie dotyczy nowych zasad delegowania w transporcie drogowym, a ten dwuletni termin upłynął w lutym ubiegłego roku. Niestety, przepisy te nie zostały jeszcze transponowane w wielu krajach (w tym w Holandii). Jakie dokładnie są tego konsekwencje i co firmy transportowe muszą teraz wziąć pod uwagę?

Dyrektywa w sprawie delegowania z 1997 r.

W 1997 r. weszła w życie tzw. dyrektywa o delegowaniu pracowników. Krótko mówiąc, dyrektywa ta mówi, że pracownik ma prawo do szeregu warunków pracy w kraju, do którego jest tymczasowo delegowany. Delegowanie obejmuje zatem 1) czyste delegowanie na podstawie umowy o świadczenie usług (takiej jak umowa transportowa), 2) delegowanie wewnątrz koncernu lub 3) zatrudnienie tymczasowe. Dyrektywa ta była bardzo trudna do zastosowania w sektorze międzynarodowego transportu drogowego, głównie w odniesieniu do czystego oddelegowania. W tej kwestii toczyło się kilka spraw sądowych i za każdym razem sędziowie wydawali odmienne wyroki. W 2014 r. weszła w życie dyrektywa w sprawie egzekwowania przepisów, która wprowadziła m.in. obowiązek składania sprawozdań. Następnie, w 2018 r., znowelizowano dyrektywę o delegowaniu pracowników, która m.in. wprowadziła nową koncepcję wynagrodzenia i określiła, że okres delegowania nie może przekraczać 12-18 miesięcy (po tym czasie pracownik ma prawo do lepszych warunków zatrudnienia). Ponieważ te zasady delegowania były tak trudne do zastosowania w sektorze transportu drogowego, zdecydowano, że zmieniona dyrektywa o delegowaniu pracowników nie będzie miała zastosowania do transportu drogowego, dopóki nie zostanie wydana dyrektywa o delegowaniu pracowników w sektorze transportu.

Część pakietu mobilności

I tak ta ostatnia jest częścią Pakietu Mobilności. Ta ostatnia dyrektywa powinna zostać transponowana do prawa krajowego przez rząd holenderski 2 lutego 2022 r., ale jeszcze tego nie zrobiono. Nie oznacza to jednak, że dyrektywa nie musi być jeszcze w ogóle stosowana. Służby kontrolne nie mogą jeszcze kontrolować i egzekwować zgodności z dyrektywą dotyczącą delegowania pracowników w transporcie, ale pracownicy (kierowcy) mogą już bezpośrednio polegać na prawach wynikających z tej dyrektywy. Mogą oni na przykład domagać się od swojego pracodawcy wyższej płacy minimalnej w innym kraju, do którego zostali oddelegowani.

Czysty post

Kiedy jednak mamy do czynienia z delegowaniem, o którym mowa w nowej dyrektywie? Ma to miejsce tylko w przypadku czystego oddelegowania lub, innymi słowy, gdy istnieje umowa transportowa (wykonanie zlecenia transportowego) między dwiema firmami. Może to zatem mieć miejsce, gdy klient zleca wykonanie zlecenia transportowego przewoźnikowi, ale także wtedy, gdy przewoźnik czarteruje zlecenie podrzędnemu przewoźnikowi. W przypadku tych firm (zlecających) muszą one płacić swoim pracownikom - nawet teraz - zgodnie z nowymi przepisami.

Krótko mówiąc, nowe zasady sprowadzają się do następujących kwestii:

1. Transport dwustronny nie jest oddelegowaniem (tj. pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia w krajach, w których jeździ / ładuje / rozładowuje);

2. transport tranzytowy w innym państwie członkowskim nie jest delegowaniem (tj. pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia kraju, przez który przejeżdża);

3. podróż, która jest częścią transportu kombinowanego, nie jest delegowaniem, pod warunkiem, że sama podróż jest dwustronna (patrz punkt 1);

4. transport kabotażowy jest zawsze delegowany (pracownik otrzymuje wynagrodzenie kraju, przez który przejeżdża, ładuje i rozładowuje);

5. Niestacjonarny transport międzynarodowy (transport z krajów trzecich) jest delegowany.

Szczególnie ta ostatnia forma transportu, o której mowa w punkcie 5, jest oczywiście bardzo powszechna. Firma transportowa A z siedzibą w Polsce realizuje zlecenie transportowe dla klienta B z siedzibą w Holandii na przejazd do miejsca rozładunku C w Niemczech. Niestety, do dnia dzisiejszego istnieje wiele niepewności co do tego, jakie dokładnie konsekwencje będą miały nowe przepisy w tym przypadku dla wynagrodzeń kierowców. Czy otrzymają oni holenderskie wynagrodzenie, ponieważ dokonali rozładunku w Holandii? I na jak długo dokładnie? Tylko za odcinek w Holandii czy za całą podróż? Czy też jest to wynagrodzenie niemieckie, ponieważ rozładunek miał miejsce w Niemczech? Omówię to bardziej szczegółowo w kolejnym artykule w przyszłym miesiącu.

Zatrudnienie tymczasowe

Na koniec warto zauważyć, że zatrudnienie tymczasowe (tj. firma transportowa zatrudniająca pracowników z zagranicznej agencji pracy tymczasowej) nie jest objęte dyrektywą o delegowaniu pracowników w sektorze transportu. Ta forma delegowania - w tym w sektorze transportu drogowego - zawsze była objęta zastosowaniem zmienionej dyrektywy o delegowaniu pracowników. Pracownicy tymczasowi są zatem również bezpośrednio uprawnieni do holenderskiego wynagrodzenia, gdy są delegowani do holenderskiej firmy transportowej.

Firma transportowa, zastosuj zasady teraz.

Pomimo faktu, że przepisy dotyczące delegowania nie zostały jeszcze transponowane do ustawodawstwa krajowego, wniosek jest taki, że firmy transportowe i tak będą musiały je stosować. Wraz z zastosowaniem wielu innych nowych przepisów z Pakietu Mobilności, zaleca się zatem, aby firmy transportowe dokładnie przyjrzały się swoim obecnym operacjom w celu określenia, które procesy pracy wymagają dostosowania. Należy przy tym korzystać z wiedzy specjalistów, ponieważ konsekwencje nieprzestrzegania przepisów mogą być znaczące. Jeśli chodzi o delegowanie, chociaż obecnie pracownicy mogą jedynie zwrócić się do pracodawcy, co prawdopodobnie można rozwiązać za pomocą wzajemnych porozumień, wkrótce - gdy przepisy zostaną transponowane do ustawodawstwa krajowego - inspektorzy będą mogli również nakładać grzywny podczas kontroli drogowych i firmowych, jeśli okaże się, że przepisy te nie są przestrzegane.

‍

‍